Geschiedenis wereldoorlog 1 en 2

Yournalistic

Geschiedenis troef in 2014

HEERS – Heel België is in de ban van 100 jaar ‘Groote Oorlog’, zoals de gelijknamige expositie in het Flanders Fields museum. Zo zouden we bijna vergeten dat het 70 jaar geleden is dat in onze streek de Bevrijding begon. Zo kwam Wereldoorlog II hier ten einde. Genoeg redenen dus om dit jaar de gebeurtenissen, helden en tragedies te herdenken. Met behulp van een aantal verhalen starten we hier alvast de herdenking.

Veel informatie van wat er in 14-18 gebeurde halen we uit vertelde verhalen.
Er is ook een zeer aparte, maar exacte, geschreven bron. In 1919 werd er onder
de parochies een vragenlijst verspreid. De pastoor in elke parochie moest deze
invullen en opsturen naar het bisdom. De pastoors pende de antwoorden bijna
in verhaalvorm neer. Zo ook door pastoor Pypers over de belevenissen in Heers.

Bange augustusdagen in ‘14

De gemeente Heers ligt dichtbij de Rijkssteenweg Luik-Brussel, de huidige E40.
Door de ligging kon een confrontatie met het oprukkende Duitse leger niet
uitblijven. Alvorens het leger in onze streken aankwam waren al de nodige
maatregelen getroffen om wandaden te vermijden. De inwoners dienden hun
wapens in te leveren. De wapens werden verzameld en later opgeëist door
de bezetter. De pastoors riepen op om stipt en nauwkeurig naar de Duitsers
te luisteren.

In het begin was er van oorlog niet veel te merken. Enkel de inbeslagname van runderen en paarden door het Belgisch leger was er op te merken. Het was wachten tot begin augustus voor de eerste schermutselingen. Nadat de eerste Duitse soldaten aankwamen in Orey, begonnen zij al met het lastigvallen van burgers en vernietigen van verschillende gewassen. Dit kon op reactie rekenen van Belgische kant. Een vijftal Belgische soldaten kwamen de Duitsers uit de dorpen verjagen. Meer als een gesneuveld paard aan Duitse zijde bracht dit niet teweeg. De vijandige soldaten zetten het hierna op een lopen en vluchtten terug naar Orey.

Kort daarna zette het Duitse leger hun opmars voort en trok met een duizendtal manschappen door de gemeente Heers. De Belgische soldaten waren gedwongen te vluchten richting Sint-Truiden. De bezetting was vanaf 9 augustus een feit. Tijdens de opmars loste een onbekende een schot richting de vijand. De Duitsers wilden dit voorval wreken. Ze besloten alle inwoners van Heers te verzamelen aan de steenweg. Toen dit bekend werd vluchtten vele inwoners richting Veulen om hun te verstoppen in de omliggende bossen. De Duitsers pakte 5 personen op. Zij namen de gevangenen mee tijdens hun opmars richting Sint-Truiden. Onderweg wist één persoon te ontkomen terwijl hij de paarden water moest geven. Een tweede persoon wist een vrijlating te verkrijgen. De overige werden helaas gefusilleerd. Paters vonden hun lichamen later langs de steenweg in Brustem.

Huizen en gebouwen bleven gespaard tijdens de Duitse inval. Wel brachten ze hier en daar een paar huizen een bezoekje. Om erna de inboedel mee te nemen. Op een opleidingsschool voor machinegeweer schutters na, in 1917, bleef het rustig in de streek. Tot in november 1918 de oorlog ten einde was.

Witte Brigade en P47 Thunderbolt

De tweede wereldoorlog zorgde voor meer beroering in de streek. Met afwisselend Duitse en Amerikaanse gevestigde legerbasissen. Het verzet was ook zeer sterk aanwezig. Niet ver van Heers, in Tongeren, was er zelfs een afdeling van de Witte Brigade. Deze verzetsgroep werd gesticht in 1940. Een van haar activiteiten was het verspreiden van anti-Duitse propaganda.

Op 6 september 1944 vonden inwoners van Veulen een lijk langs de weg naar Gutschoven. De plaatselijke Rijkswacht identificeerde het lijk. Het ging om een jongeman uit Namen, Jean Rorive. Hij was lid van de Witte Brigade. Op het einde van de oorlog namen de Duitsers hem gevangen. Begin september trokken de Duitsers zich terug onder druk van de oprukkende Amerikanen. Op hun terugtocht besloten ze verscheidene gevangenen te doden. Waaronder dus ook Rorive. Op 8 september reden de Amerikanen Heers binnen en de Bevrijding was een feit.

Iets meer dan een maand later, op 24 oktober, viel er op exact dezelfde plaats weer een dode. In een boomgaard langs de weg richting Gutschoven, stortte een vliegtuig neer. Het betrof een Amerikaans toestel, een P47 Thunderbolt. Het vliegtuig was opgestegen van de militaire luchthaven te Brustem. In het vliegtuig zat de 20 jarige piloot Gordon Diard uit Glendale (USA). Hij maakte een testrit met het gloednieuwe vliegtuig en viel zonder benzine. De piloot raakte niet op tijd uit het vliegtuig en was op slag dood. Een tragisch ongeval dat makkelijk vermeden had kunnen worden.

In Veulen staat er sinds 2010 een monument voor de gestorven piloot. De afgebroken propeller die later werd opgegraven is hiervoor gebruikt. Het monument is geplaatst naast het herdenkingsgraf van Jean Rorive. Elk jaar op 11 november vindt er op deze plaats een herdenking plaats.

"Old soldiers never die, they just fade away."

CF.